Đó là kim chỉ nam cho mọi hoạt động do Ban Chấp hành Hiệp hội Nước mắm truyền thống Việt Nam đề ra tại Đại hội Đại biểu toàn quốc nhiệm kỳ II (2025-2030) tổ chức ngày 24/10/2025 tại Hà Nội.
Tham dự sự kiện có: TS. Trần Anh Tuấn – nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, bà Thang Thị Hạnh – Vụ trưởng Vụ Tổ chức phi chính phủ Bộ Nội vụ; bà Trần Hoàng Yến – Phó trưởng đại diện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam tại Hà Nội; ông Hoàng Đình Yên – Phó Chủ tịch Hội Thủy sản Việt Nam; về phía Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) có: ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng Ban Pháp chế, ông Phạm Hữu Quyết – Phó Ban Công tác hội viên và ông Vũ Thế Hùng – Phó trưởng phòng Ban Công tác hội viên; về phía Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam có: bà Đồng Thị Ánh – Phó Chủ tịch và bà Nguyễn Thị Bảo Hiền – Phó Chủ tịch thường trực; ông Vũ Văn Trung – Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam; đại diện của Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam và Hội Hữu nghị Việt Nam – Nepan; bà Nguyễn Cẩm Trang – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Bộ Công thương; ông Vũ Chí Hòa – Phó trưởng Ban Vận động xã hội Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;
Về phía Hiệp hội NMTT Việt Nam có: Chủ tịch Hồ Kim Liên, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký TS. Trần Thị Dung, Phó Chủ tịch Trần Văn Quang, Phó Chủ tịch Trương Quang Hiến, Trưởng Ban Kiểm tra Nguyễn Thị Tịnh, các thành viên Ban Chấp hành, Ban Thường trực, Ban Kiểm tra cùng với 60/138 hội viên đến từ các vùng miền trong cả nước.
Phát biểu khai mạc Đại hội, bà Hồ Kim Liên, Chủ tịch Hiệp hội khẳng định sự đoàn kết, ổn định tổ chức hoạt động của Hiệp hội trong nhiệm kỳ qua và nhấn mạnh vai trò của Hiệp hội NMTT Việt Nam đối với việc bảo tồn, phát triển nghề sản xuất NMTT. “Với phương châm “Đoàn kết – Phát triển – Vươn xa”, Đại hội đại biểu toàn quốc nhiệm kỳ II của Hiệp hội có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, định hướng cho Hiệp hội, doanh nghiệp, hội viên… giữ gìn giá trị truyền thống, xây dựng Hiệp hội phát triển vững mạnh, tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức, hợp tác quốc tế, lan toả giá trị văn hoá – ẩm thực Việt Nam ra thế giới, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030 “ – Chủ tịch Hồ Kim Liên nhấn mạnh.
Hiệp hội NMTT Việt Nam được thành lập ngày 27/10/2020, tại thủ đô Hà Nội với 117 hội viên. Từ đó, giữa các hội viên là những nhà sản xuất, kinh doanh NMTT đã có sự gắn bó tương trợ nhau, chia sẻ kinh nghiệm, kỹ năng và thông tin về sản xuất, kinh doanh NMTT, thể hiện ý chí thiết tha phải gia tăng sự hiện diện của nước mắm truyền thống Việt Nam trên bàn ăn của các gia đình Việt, trên các thực đơn ẩm thực đảm bảo an toàn-dinh dưỡng và đặc biệt của gia vị Việt Nam sánh vai cùng các nền ẩm thực trên thế giới và nhất thiết sẽ thúc đẩy việc vinh danh thương hiệu quốc gia Việt Nam trên các thị trường lớn của thế giới. Sau 5 năm số hội viên đã tăng lên thành 138 hội viên, trong đó có 121 hội viên tổ chức (có 3 tổ chức hội), 10 hội viên cá nhân, 5 hội viên danh dự và 02 hội viên liên kết.
Trong báo cáo đánh giá kết quả công tác nhiệm kỳ I (2020-2025), Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Trần Thị Dung khẳng định: “Các hội viên đều đồng lòng đoàn kết, kiên trì vượt qua mọi khó khăn quyết tâm bảo tồn và phát triển nghề làm NMTT, giữ gìn giá trị ẩm thực độc đáo của quốc gia. Các hội viên sẵn sàng chia sẻ với nhau về kinh nghiệm, kỹ năng và thông tin về sản xuất, kinh doanh sản phẩm. Đa số hội viên tuân thủ Điều lệ và các quy định của Hiệp hội, chung tay đóng góp kinh phí, ý kiến cho việc xây dựng tiêu chuẩn quốc gia NMTT và quyết tâm kiến nghị Bộ NN&MT, Bộ KH&CN xây dựng bộ tiêu chuẩn này để thị trường có căn cứ phân biệt với các loại nước chấm hương nước mắm, cũng như nghiên cứu để có cơ sở khoa học vững chắc khẳng định NMTT an toàn về các chỉ tiêu histamin, dư lượng kim loại nặng và vi sinh vật gây bệnh”.
Trong giai đoạn mới 2025-2030, Ban Chấp hành Hiệp hội NMTT Việt Nam sẽ tiếp tục kiến nghị Bộ NN&MT, Bộ KH&CN về việc xây dựng tiêu chuẩn quốc gia cho NMTT và tích cực tham gia trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn quốc gia này; cùng với các cơ quan quản lý nhà nước kiến nghị Ủy ban Codex quốc tế thay đổi quy định về mức giới hạn histamin trong NMTT để bỏ rào cản kỹ thuật khi xuất khẩu sản phẩm; tham gia phối hợp với Bộ NN&MT trong việc nghiên cứu bảo tồn nguồn lợi cá cơm nhằm đảm bảo nguồn nguyên liệu dùng cho sản xuất NMTT.
Đồng thời, Ban Chấp hành Hiệp hội cũng sẽ tiếp tục coi trọng việc đẩy mạnh việc phát triển hội viên để cùng nhau giữ gìn nghề truyền thống; tăng cường liên kết nội bộ, xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường trong và ngoài nước cho sản phẩm NMTT; ứng dụng khoa học-công nghệ và chuyển đổi số trong sản xuất, truy xuất nguồn gốc và quảng bá sản phẩm; phát triển thương hiệu “Nước mắm truyền thống Việt Nam”.
“Hiệp hội NMTT Việt Nam có tầm ảnh hưởng, có sức lay động, lan tỏa tinh hoa giá trị văn hóa truyền thống, văn hóa ẩm thực của người Việt, nâng cao giá trị kinh tế thủy sản và ngành hàng NMTT. Sự đoàn kết, thống nhất của các hội viên, sự kiên trì, tâm huyết của lãnh đạo Hiệp hội, sự quan tâm của các cơ quan quản lý nhà nước, sự đồng hành của các chuyên gia, các nhà khoa học, các tổ chức, các nhà đầu tư, các doanh nghiệp và hộ sản xuât, các nghệ nhân ẩm thực,… đã làm nên thành công của Hiệp hội như ngày hôm nay” – đại diện Bộ nội vụ, bà Thang Thị Hạnh – Vụ trưởng Vụ Tổ chức phi chính phủ, khẳng định Hiệp hội NMTT Việt Nam sẽ sẽ gặt hái được nhiều kết quả tốt đẹp hơn nữa trong nhiệm kỳ tới.
Nguyên Khải
Hai đề xuất về bảo tồn nghề truyền thống sản xuất nước mắm
Ông Phạm Văn Nhãn, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Chế biến Dịch vụ Thủy sản Cát Hải
Nghề sản xuất NMTT có đặc thù là nghề sản xuất thủ công, phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Chính vì vậy, thứ nhất, các cơ quan quản lý, các cấp chính quyền cần quan tâm nhiều hơn nữa đến các làng nghề truyền thống trên cả nước nói chung và làng nghề NMTT nói riêng để giữ gìn lại nét văn hóa ẩm thực rất truyền thống của Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Thứ hai, Hiệp hội NMTT Việt Nam cần có kế hoạch cũng như chương trình hoạt động hỗ trợ hội viên trong việc phát triển sản xuất kinh doanh, tìm ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn về nguyên liệu đầu vào cũng như tiêu thụ sản phẩm đầu ra để hướng tới sự phát triển bền vững.
Hiệp hội cần hỗ trợ hội viên tháo gỡ khó khăn về tiêu thụ sản phẩm
Ông Trương Quang Hiến, Chủ tịch Hiệp hội Nước mắm Phan Thiết
Từ những cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, ngày nay làng nghề NMTT Phan Thiết đã phát triển thành một ngành sản xuất lớn, cung cấp sản phẩm đến khắp nơi trong và ngoài nước
Trong 25 năm thành lập và phát triển, Hiệp hội Nước mắm Phan Thiết đã quy tụ 48 hội viên, gồm 5 Công ty cổ phần, 29 công ty TNHH, 1 doanh nghiệp tư nhân và 13 cơ sở sản xuất hộ gia đình, trong đó có 36 doanh nghiệp và cơ sở được cấp Giấy chứng nhận chỉ dẫn địa lý “Nước mắm Phan Thiết” cho sản phẩm NMTT của mình.
Hiện nay, mỗi năm, các hội viên Hiệp hội nước mắm Phan Thiết đã và đang cung cấp ra thị trường 22-23 triệu lít nước NMTT, doanh số gần 1.000 tỷ đồng, tạo ra việc làm cho 400 lao động thường xuyên và hàng ngàn lao động thời vụ, tiêu thụ mỗi năm khoảng 22-23 nghìn tấn cá nguyên liệu, góp phần với bà con ngư dân bám biển để bảo vệ biển đảo của Tổ quốc.
Tuy nhiên, hiện tại do cơ chế thị trường, các doanh nghiệp sản xuất nước mắm tại Phan Thiết đang tìm cách kết hợp giữa truyền thống và hiện đại để tăng cường hiệu quả sản xuất, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm. Những công nghệ mới về kiểm soát chất lượng, bao bì và đóng gói đang được áp dụng nhằm đảm bảo nước mắm Phan Thiết giữ được vị ngon, tinh khiết nhưng vẫn đảm bảo an toàn thực phẩm. Các doanh nghiệp còn tích cực quảng bá sản phẩm ra thị trường quốc tế. Nhiều thương hiệu nước mắm Phan Thiết đã được xuất khẩu sang Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều quốc gia khác.
Mặc dù vậy, để bảo tồn, tiếp tục giữ vững nghề truyền thống, Hiệp hội nước mắm Phan Thiết xin kiến nghị Hiệp hội NMTT Việt Nam cần có kế hoạch cũng như chương trình hoạt động hỗ trợ hội viên chúng tôi trong việc phát triển sản xuất kinh doanh, tìm ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn về nguyên liệu đầu vào cũng như tiêu thụ sản phẩm đầu ra để hướng tới sự phát triển bền vững.
Ba đề xuất bảo tồn và phát triển nghề sản xuất nước mắm Phú Quốc
Ông Đặng Thành Tài, Chủ tịch Hội Sản xuất Nước mắm Phú Quốc
Hội Sản xuất Nước mắm Phú Quốc hiện có 50 hội viên là các cơ sở sản xuất nước mắm tập trung ở Dương Đông và An Thới tại đặc khu Phú Quốc, với trên 7.000 thùng gỗ chượp cá, mỗi thùng có sức chứa 12-15 tấn, tổng sản lượng cá chượp hàng năm khoảng 40.000 tấn, sản lượng khoảng 30 triệu lít nước mắm hàng năm. Trong số hội viên có 11 cơ sở đủ tiêu chuẩn xuất khẩu qua Châu Âu, 3 doanh nghiệp có sản phẩm OCOP 5 sao, trên 10 doanh nghiệp có sản phẩm OCOP 3 và 4 sao.
Năm 2001, nước mắm Phú Quốc được cấp Giấy chứng nhận Tên gọi xuất xứ – bảo hộ chỉ dẫn địa lý trong nước; năm 2012 được Liên minh Châu Âu công nhận và bảo hộ chỉ dẫn địa lý trong toàn EU; năm 2017 được UBND tỉnh Kiên Giang đã công nhận nghề và làng nghề chế biến nước mắm truyền thống Phú Quốc; năm 2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đưa Nghề làm nước mắm phường Dương Đông và phường An Thới, thành phố Phú Quốc vào danh mục văn hóa phi vật thể cấp quốc gia Nghề truyền thống tri thức dân gian “Nước mắm Phú Quốc”; năm 2022, UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành quy chuẩn kỹ thuật nước mắm Phú Quốc.
Để giữ gìn bảo tồn phát triển nghề sản xuất nước mắm truyền thống Phú Quốc cần phải có các phương án đồng bộ giữa nhà sản xuất, các chuyên gia khoa học, kinh tế và các cơ quan quản lý nhà nước, thì công việc này mới đạt hiệu quả cao nhất. Cụ thể là:
Thứ nhất, có phương án bảo đảm nguồn nguyên liệu cá cơm để ổn định sản xuất nước mắm truyền thống Phú Quốc được bền vững (hạn chế khai thác, quy hoạch vùng khai thác,…)
Thứ hai, tăng cường công tác quảng cáo, tuyên truyền, tiếp thị.
Thứ ba, nâng tầm sản phẩm nước mắm thành sản phẩm du lịch đặc sắc, có tính đặc thù riêng của Phú Quốc, xuất khẩu tại chỗ.