Khoảng 13g trưa một ngày trung tuần tháng 9/2025, điện thoại tôi bất ngờ nhận được tin nhắn: Anh nhà báo có còn nhớ cô bé bán nước mắm ở vùng biển La Gi tỉnh Bình Thuận cũ, tỉnh Lâm Đồng mới không? Sau một vài phút, tôi mới nhớ và nhắn tin trả lời: Còn nhớ nhớ…
Cô gái miền biển và những chai nước mắm cá cơm truyền thống
Rồi cô gái khoe: “Nước mắm cá cơm truyền thống của gia đình em đạt OCOP 3 sao rồi. Em mời nhà báo hôm nào rảnh, có dịp đi ngang ghé nhà em ở La Gi tỉnh Lâm Đồng (Bình Thuận cũ) thưởng thức nước mắm cá cơm và góp ý thêm cho em làm tốt hơn…”.

Tôi nhớ lại, cách đây khoảng 4 năm, mình được mời tham dự buổi giao thương, kết nối hàng đặc sản tỉnh Bình Thuận đến người tiêu dùng do các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở TP. Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận cũ tổ chức.
Sáng hôm ấy, bất ngờ có một cô gái trẻ đứng ngoài cửa hội trường, xin ban tổ chức vào dự thính. Hành lý cô gái trẻ mang theo là những chai nước mắm truyền thống của miền biển La Gi tỉnh Bình Thuận cũ do gia đình cô chế biến từ cá cơm tươi và muối biển.
Sau khi trao đổi với các thành viên, kiến trúc sư Thái Hoàng Long, Giám đốc Công ty TNHH Thiết Kế Xây Dựng Life Space TP. Phan Thiết (đơn đồng vị tổ chức) đã hội ý và mời cô gái vào dự chính thức.

Tôi còn nhớ, tại buổi giao thương hôm ấy, có hơn 30 các doanh nghiệp (đa số các doanh nghiệp sản xuất hàng hóa có liên quan với bà con nông dân) tham gia, mỗi doanh nghiệp tự giới thiệu các sản phẩm của mình. Sau đó, cùng nhau bàn cách lan tỏa sản phẩm chất lượng đến người tiêu dùng một cách hiệu quả, uy tín nhất.
Cuối buổi giao thương hôm ấy, cô gái trên được mời lên phát biểu và giới thiệu sản phẩm của mình. Sau một hồi “bối rối và bất ngờ”, cô gái đã đứng lên tự giới thiệu mình là Đỗ Thị Minh Thi, gia đình có làm nước mắm truyền thống ở vùng biển La Gi, tỉnh Bình Thuận.
“Gia đình em có nghề làm nước mắm bằng cá tươi của vùng biển La Gi và muối hạt do diêm dân làm từ nước biển. Tại buổi giao thương này, em hy vọng các anh chị góp ý hay, ý đẹp để em biết cách đưa nước mắm truyền thống của gia đình mình đến được tay người tiêu dùng hiệu quả hơn…”, – Minh Thi chia sẻ.
Nhiều doanh nghiệp tham dự đã có những lời góp ý chân thành, và Minh Thi đã ghi chép cẩn thận…
Nước mắm cá cơm đạt OCOP 3 sao
Quả thật, tôi cũng không ngờ từ buổi giao thương hôm ấy đến nay đã khoảng 4 năm, những chai nước mắm truyền thống của gia đình cô gái vùng biển La Gi, giờ đã đạt OCOP 3 sao.

Trao đổi với chúng tôi, Minh Thi cho biết, khi được thông báo nước mắm Tâm Ý của gia đình đạt OCOP 3 sao năm 2024, gia đình cô mừng lắm. Từ ngày đạt OCOP 3 sao đến nay, mấy tháng qua, gia đình Minh Thi lo sửa chữa lại mặt bằng, đầu tư vốn để nâng cấp các thiết bị khác để phục vụ người tiêu dùng tốt hơn…
Theo lời Minh Thi, hiện nay cơ sở của gia đình có 5 lao động và mức lương giao động tầm 7 triệu đồng mỗi tháng. Vào những ngày cá tươi về nhiều, gia đình cô thuê thêm nhiều người làm thêm bên ngoài và tính tiền trả công bằng giờ làm.
Sau khi trừ chi phí, gia đình Minh Thi có lãi khoảng từ 150 đến 200 triệu đồng mỗi năm.
“Với số doanh thu này so với người khác không bằng ai, nhưng so với cách làm truyền thống của gia đình tôi là một thành quả lớn, là sự khởi đầu tốt đẹp cho tương lai…” – Minh Thi tâm sự.
Làm nước mắm truyền thống bằng cả cái tâm con người
Minh Thi cho biết, gia đình quyết định đặt tên nước mắm là Tâm Ý , bởi “Tâm” là làm từ cái tâm, “Ý” là như ý trong từng giọt mắm.
“Tôi lớn lên bên bãi cát biển, nơi sóng bạc đầu ngày đêm vỗ về bờ biển La Gi. Từ khi còn nằm trong nôi, tôi đã hít thở mùi mằn mặn của gió, nghe tiếng rì rầm của biển và quen với hương cá cơm nồng đượm. Ba mẹ tôi, bằng đôi bàn tay chai sạn, đã giữ gìn, nối dài tình yêu ấy qua từng giọt nước mắm truyền thống. Tôi xem đây là báu vật của gia đình. Bởi vậy Tâm Ý là để nhắc mình luôn làm tốt trong từng giọt nước mắm…” – Minh Thi chia sẻ.
Người thân của Minh Thi cho biết, hàng chục năm qua, cô đã dành hết tuổi thanh xuân của mình cho những giọt nước mắm cá cơm truyền thống cho gia đình ở vùng biển La Gi.

“Con đường khởi nghiệp của gia đình tôi cũng không dễ dàng. Có những đêm tôi trằn trọc lo lắng, có những lần hàng tạ nước mắm bị trả lại chỉ vì một hiểu lầm nhỏ. Khi ấy, tôi ôm lấy từng chum mắm, lòng đau quặn thắt như chính máu thịt của mình. Thay vì gục ngã, tôi chọn cách tìm hiểu, khắc phục và kiên trì thuyết phục khách hàng quay trở lại…” – Minh Thi nói.
Nhiều khách hàng thời gian qua ở La Gi, quen với hình ảnh một cô gái bất kể mưa nắng, ngày cũng như đêm, đi giao những thùng nước mắm trên chiếc xe đạp điện trong từng con hẻm nhỏ.
Có những hôm, mới 4 giờ sáng, Minh Thi đã thức dậy đưa hàng ra bến xe La Gi để kịp chuyến xe chuyển những thùng nước mắm nhỏ đi các tỉnh như Đồng Nai, Tây Ninh…
Cuối năm 2024, gia đình Minh Thi có niềm vui vỡ òa khi nước mắm Lú – Tâm Ý được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao cấp thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận cũ (nay tỉnh Lâm Đồng).

Minh Thi cho biết, danh hiệu ấy không chỉ là tấm bằng khen, mà là minh chứng cho gần một thập kỷ bền bỉ, của những gia đình đã hết lòng giữ nghề truyền thống của cha ông và bà con làng biển La Gi.
“Tôi luôn mơ ước, nước mắm truyền thống quê hương La Gi có một chỗ đứng xứng đáng, để khách hàng tin tưởng chọn lựa sản phẩm xanh – sạch – an toàn. Tôi tin rằng, trong từng giọt mắm là tâm huyết của gia đình, là linh hồn của biển cả. Và hành trình mang nước mắm truyền thống đến với mọi nhà vẫn sẽ tiếp tục, bằng tất cả sự chân thành và kiên định…” – Minh Thi tâm sự.
Bùi Phụ
Báo Dân Việt